Wodór jako paliwo przyszłości
Wodorowe autobusy stają się coraz bardziej widocznym elementem transformacji transportu publicznego w kierunku ekologicznych i zrównoważonych rozwiązań. Wraz z rosnącą świadomością ekologiczną społeczeństwa oraz dążeniem do ograniczenia emisji szkodliwych substancji, pojazdy napędzane wodorem zyskują na popularności i zaczynają rewolucjonizować miejską mobilność.
Nie inaczej jest w Polsce – na ulicach polskich miast coraz częściej widzimy pojazdy zasilane wodorem. Pojazdy takie są już eksploatowane w ramach systemów transportu publicznego w miastach takich jak Poznań, Wrocław, Gdańsk, Gdynia, Kraków czy Rybnik, zaś niebawem dołączą do nich między innymi , Lublin, Wałbrzych, Świdnik oraz Chełm.
Autobusy napędzane wodorem znalazły swoje miejsce również w dokumentach strategicznych dotyczących energetyki. Zgodnie z Polską Strategią Wodorową do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku, w Polsce do końca 2025 roku ma być eksploatowanych od 100 do 250 nowych autobusów wodorowych. Z kolei do 2030 roku, takich pojazdów ma być od 800 do 1000.
Poznań jako jeden z pionierów wodorowych
Jednym z pionierów w zakresie wykorzystywania pojazdów wodorowych w transporcie miejskim jest MPK Poznań, które nie tylko eksploruje możliwości związane z wykorzystaniem autobusów wodorowych, ale także aktywnie inwestuje w rozbudowę floty posiadanych pojazdów. O to czym są właściwie autobusy wodorowe, jakie są możliwościach ich wykorzystania i jakie plany na przyszłość w tym zakresie ma MPK Poznań zapytaliśmy Marcina Szubę, przedstawiciela MPK Poznań.
OkM: Czym właściwie są autobusy wodorowe?
Marcin Szuba: Autobus wodorowy to właściwie autobus elektryczny zasilany wodorem.
Wodór w specjalnym ogniwie paliwowym ulega procesowi tzw. odwróconej elektrolizy dzięki czemu wytwarzana jest energia elektryczna, która wykorzystywana jest do napędu autobusu.
Ponadto, autobus wodorowy posiada jedną baterię trakcyjną stanowiącą bufor energii elektrycznej jak też pełni ona funkcję serwisowego magazynu energii np. w przypadku awarii ogniwa i konieczności serwisowego zjazdu do zajezdni.
OkM: Jakie są główne zalety i wady autobusów wodorowych w porównaniu z autobusami spalinowymi i elektrycznymi?.
Marcin Szuba: Autobusy wodorowe stanowią dobrą alternatywę dla pojazdów spalinowych przy jednoczesnym uniknięciu pewnych ograniczeń, które mają miejsce w przypadku eksploatacji pojazdów elektrycznych.
Dzienny zasięg autobusu wodorowego jest porównywalny z autobusem konwencjonalnym przy jednoczesnym braku konieczności doładowywania pojazdu podczas obsługi linii komunikacyjnych. Jednocześnie nie ma w tym przypadku potrzeby przypisywania pojazdów do określonych linii komunikacyjnych. Wykorzystanie wodoru jako paliwa wiąże się również z brakiem konieczności budowy infrastruktury stacji ładowania na terenie miasta oraz zajezdniach jak to ma miejsce w przypadku typowych autobusów elektrycznych.
Jednocześnie wykorzystanie pojazdów wodorowych jest obarczone pewnymi ograniczeniami – nowe pojazdy są co do zasady droższe, niż ich spalinowe i elektryczne odpowiedniki, jednostkowa cena paliwa wodorowego jest jeszcze na dość wysokim poziomie, a dostępność infrastruktury do tankowania wodoru pozostawia jeszcze wiele do życzenia.
OkM: Jakie są korzyści dla mieszkańców Poznania z korzystania z autobusów wodorowych?
Marcin Szuba: Wykorzystanie wodoru jako paliwa w transporcie miejskim niesie ze sobą szereg korzyści dla mieszkańców – zarówno w wymiarze ekologicznym, jak i użytkowym. Pojazdy zasilane wodorem nie emitują do środowiska szkodliwych związków toksycznych pochodzących ze spalin, bowiem z przemiany wodoru w ogniwie powstaje jako produkt uboczny tylko para wodna i ciepło.
Pojazdy te są też mniej inwazyjne jeśli chodzi o normy hałasu – autobusy wodorowe posiadają cichy napęd elektryczny co jest szczególnie ważne dla obsługi komunikacyjnej centrów miast. Ponadto, poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań przyjaznych pasażerom możliwe jest obniżenie poziomu hałasu oraz drgań wewnątrz pojazdu, a co za tym idzie – poprawa warunków podróżowania.
OkM: Jakie są plany MPK dotyczące rozwoju floty autobusów wodorowych w Poznaniu?
Marcin Szuba: W ramach realizacji konsekwentnej polityki taborowej MPK Poznań w kwietniu 2023 r. złożyło wniosek o dofinansowanie zakupu kolejnych 17 autobusów elektrycznych przegubowych pełnobateryjnych (bez pantografu) wraz z infrastrukturą do ich ładowania oraz 9 autobusów elektrycznych standardowych zasilanych wodorem. Dalsze zakupy możliwe będą w przypadku rozwoju sieci stacji tankowania tym paliwem oraz pozyskania dofinasowania zewnętrznego na zakup tego typu autobusów.
W miarę zwiększania się udziału autobusów wodorowych w nominalnej ilości taboru, pojazdy te będą ekspediowane na coraz większą liczbę linii obsługiwanych aktualnie przez autobusy z napędem konwencjonalnym, bowiem nie ma tutaj ograniczeń związanych z infrastrukturą ładowania.
OkM: Jakie są Pana rady dla innych miast, które rozważają zakup autobusów wodorowych?
Wprowadzenie do eksploatacji autobusów wodorowych stanowi niewątpliwie duże wyzwanie dla wielu operatorów transportu publicznego i niejednokrotnie wymaga podjęcia wielu odważnych decyzji. Na pewno wprowadzenie takich pojazdów wymaga szeregu przygotowań podjętych jeszcze przed rozpoczęciem ich eksploatacji np. zabezpieczenie dostaw wodoru do zasilania pojazdów, przygotowanie infrastruktury niezbędnej do obsługi tego typu autobusów, przeszkolenie załogi w zakresie bezpiecznego obchodzenia się z pojazdami zasilanymi wodorem.
Jak wszystkie nowe technologie również technologia wodorowa wiąże się z poniesieniem zwiększonych nakładów finansowych związanych szczególnie z cały czas wysoką ceną pojazdów zasilanych wodorem, dostosowaniem infrastruktury obsługowej jak też ceną samego wodoru, dlatego też dobrą drogą na pokrycie tych zwiększonych wydatków jest korzystanie z różnego rodzaju zewnętrznych form dofinansowania.
To właśnie pozyskanie takich środków pozwoliło MPK Poznań Sp. z o.o. na realizację tak odważnego zadania jakim było wprowadzenie do eksploatacji jako pierwsze miasto w Polsce tak dużej ilości autobusów wodorowych tj. 25 sztuk.
Cieszymy się, iż naszym śladem podążają już kolejne miasta które również pilotażowo wprowadzają tego typu pojazdy do swoich flot co bezapelacyjnie przyczyni się do poprawy m.in. jakości powietrza w centrach naszych miast oraz popularyzacji rozwiązań technicznych opartych o wykorzystanie wodoru jako technologii przyszłości.
Podsumowanie
Wdrażanie autobusów napędzanych wodorem w transporcie miejskim stanowi istotny krok w kierunku bardziej ekologicznej i zrównoważonej mobilności. Rozwiązania te nie tylko przyczyniają się do ograniczenia emisji szkodliwych substancji, ale także poprawiają jakość powietrza w naszych miastach i tworzą przyjazne środowisko dla mieszkańców. Poznań, będąc jednym z pionierów wodorowych, wyznacza standardy dla innych miast, prezentując ambitne plany rozwoju floty autobusów wodorowych.
Przyszłość transportu miejskiego zdecydowanie kieruje się w stronę technologii opartych na wodór, co stanowi obiecujący sygnał dla ekologii i innowacji w Polsce. Popularyzacja autobusów wodorowych otwiera nowe perspektywy dla transportu publicznego, inspirując inne miasta do podobnych inwestycji. Wprowadzenie tych pojazdów do naszych miast to nie tylko krok w stronę zrównoważonej mobilności, ale także dowód na gotowość polskich miast do przyjęcia innowacyjnych rozwiązań w dążeniu do lepszego jutra.
