W Polsce wzrasta poparcie dla energetyki jądrowej, a technologia SMR może być jej znakomitym uzupełnieniem. SMR-y mają przyspieszyć transformację sektora energetycznego w kierunku zrównoważonej produkcji energii, stanowiąc dopełnienie dla reaktorów dużej mocy, które są głównym trzonem systemu energetycznego. Komercyjne wdrożenie technologii SMR umożliwi wprowadzenie nowoczesnych i ekologicznych metod wytwarzania energii elektrycznej, co stanowi kluczowy krok w kierunku bardziej zrównoważonego modelu wytwarzania energii.
Czym są SMR-y?
Small Modular Reactor (SMR) to rodzaj reaktora jądrowego, który charakteryzuje się mniejszą skalą i modularną konstrukcją w porównaniu do tradycyjnych dużych elektrowni jądrowych. SMR jest zaprojektowany tak, aby był łatwiejszy w budowie, bardziej elastyczny i mógł być zainstalowany w różnych lokalizacjach, w tym także w miejscach, gdzie infrastruktura energetyczna jest ograniczona.
Jakie są zalety SMR-ów?
Ze względu na swoją charakterystykę, SMR-y różnią się od standardowych reaktorów jądrowych powszechnie wykorzystywanych na świecie:
- małe rozmiary i budowa modułowa: SMR-y są kompaktowe i składają się z oddzielnych części, pozwala to na ich produkcję w wysokiej jakości w fabrykach specjalnie do tego przeznaczonych; jednocześnie SMR-y wymagają mniej przestrzeni do realizacji – blok energetyczny zajmuje rozmiar boiska do piłki nożnej;
- czas realizacji: realizacja inwestycji wykorzystującej SMR jest dużo krótsza niż w przypadku standardowych elektrowni jądrowych, bowiem duża część całego projektu jest realizowana wcześniej w zakładzie produkującym SMR, zaś na miejscu, oprócz przygotowania terenu, pozostaje jedynie montaż i podłączenie do sieci;
- elastyczność w lokalizacji: możliwość instalacji wielu identycznych modułów w jednym miejscu pozwala na dostosowanie do lokalnego zapotrzebowania na energię oraz zmniejsza koszty inwestycji, ze względu na brak ryzyka przewymiarowania albo konieczności tworzenia mocy wytwórczych z dużym zapasem;
- prosta konstrukcja i bezpieczeństwo: dzięki swojej kompaktowej budowie i pasywnym systemom bezpieczeństwa, SMR-y są bardziej bezpieczne i tańsze w budowie i utrzymaniu, bowiem do zapewnienia bezpieczeństwa nie wymagają one interwencji operatora;
- seryjna produkcja: produkcja SMR-ów w dużej ilości i o podobnej charakterystyce pozwala na obniżenie kosztów produkcji;
- odporność na zagrożenia: możliwość umieszczenia SMR-ów pod ziemią lub w wodzie zwiększa ich odporność na katastrofy naturalne i ludzkie działania;
- mniejsze potrzeby wody chłodzącej: SMR-y wymagają mniej wody chłodzącej, co pozwala na ich instalację w różnych miejscach, także w rejonach o ograniczonym dostępie do wody;
- wszechstronność: SMR-y mogą być wykorzystywane nie tylko do produkcji energii elektrycznej, ale także do różnych innych zastosowań, takich jak odsalanie wody czy produkcja wodoru;
- możliwość łatwego demontażu: po zakończeniu eksploatacji SMR-y mogą być łatwo usunięte lub zdemontowane ze względu na rozmiar oraz sposób montażu, bowiem nie wymagają one stawiania złożonych konstrukcji budowlanych.
Jak wygląda rozwój SMR-ów na świecie?
Pomimo że technologia SMR jest jeszcze na dość wczesnym etapie, to na całym świecie trwają intensywne prace nad jej wdrożeniem i udoskonalaniem. Według danych Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, obecnie prowadzonych jest 80 różnych projektów SMR w 18 państwach. Faktycznie pracują tylko trzy reaktory – dwa rosyjskie reaktory KLT-40S o mocy 35 MW każdy oraz chiński reaktor HTR-PM o mocy 210 MW.
Liderem w tym zakresie są USA, gdzie realizowane są 22 przedsięwzięcia SMR. Pozostałe najbardziej zaangażowane państwa to: Rosja z 17 projektami, Chiny z 10 projektami, Japonia i Kanada – po 5 projektów oraz Wielka Brytania – 4 projekty, przy czym w zdecydowanej większości są one jeszcze na etapie projektowania rozwiązań do wdrożenia. Łączne moce wytwórcze rozwijanych obecnie projektów SMR wynoszą 22 GW, zaś według projekcji New Nuclear Watch Institute z 2023 roku, w 2050 roku na całym świecie może być dostępnych nawet 150 – 170 GW mocy wytwórczej zapewnianej przez reaktory SMR.
Podsumowanie
Polska powinna spróbować skorzystać z szansy i włączyć się w rozwój oraz wdrażanie technologii SMR w Europie. Wsparcie rządu, zaangażowanie firm energetycznych i ścisła współpraca z międzynarodowymi partnerami to kluczowe czynniki, które zadecydują o sukcesie tej transformacji. Należy jednak pamiętać, że przed nami jeszcze wiele wyzwań, takich jak wybór technologii, lokalizacji, regulacje i bezpieczeństwo. Pokonanie tych barier pozwoli w pełni wykorzystać potencjał technologii SMR i zbudować bardziej zrównoważony, niskoemisyjny system energetyczny.
