W kontekście transformacji energetycznej najczęściej dyskutuje się na temat przyszłości oraz struktury źródeł wytwórczych energii elektrycznej oraz modernizacji i rozwoju sieci dystrybucyjnych i przesyłowych, które to umożliwią produkcję oraz wydajne i bezproblemowe przesyłanie energii elektrycznej produkowanej w źródłach odnawialnych i niskoemisyjnych takich jak słońce, wiatr lub energia jądrowa.
Czym jest Centralny System Informacji Rynku Energii?
Niezwykle istotna kwestią, która powinna być poruszana jest sprawa zapewnienia odpowiedniej infrastruktury umożliwiającej uczestnikom rynku prowadzenie sprawnych rozliczeń produkcji i płatności energii. Obecnie na rynku nie ma jednego ujednoliconego sposobu na wymianę informacji między różnymi podmiotami – w każdym wypadku, gdy dochodzi do potrzeby dokonania wymiany danych, uczestnicy rynku muszą w sposób indywidualny nawiązywać relacje i ustalać standardy wymiany danych, co z kolei przekłada się na wydłużenie procesów, zwiększenie kosztów.
Odpowiedzią na nowe wyzwania energetyki oraz problemy związane z płynną wymianą informacji jest powstanie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii.
Centralny System Informacji Rynku Energii (CSIRE) to powołany na mocy ustawy system informacyjny służący do przetwarzania informacji rynku energii na potrzeby realizacji procesów rynku energii oraz wymiany informacji pomiędzy użytkownikami systemu elektro- energetycznego.
Zgodnie z prawem organizatorem oraz operatorem CSIRE jest należąca do Skarbu Państwa spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE). PSE, jako operator CSIRE, będzie odpowiedzialny za zarządzanie i administrowanie CSIRE, wspieranie procesów rynku energii, przetwarzanie (w tym pozyskiwanie oraz udostępnianie) informacji rynku energii – m.in. danych pomiarowych energii elektrycznej, opracowanie oraz aktualizacja standardów wymiany informacji CSIRE oraz udostępnianie zgromadzonych informacji uprawnionym użytkownikom systemu CSIRE.
Po co został utworzony CSIRE?
CSIRE będzie centralnym punktem gromadzenia wszelkich danych technicznych i handlowych związanych z rynkiem energii elektrycznej w Polsce. System ten będzie udostępniał te informacje wszystkim uczestnikom rynku, m.in. konsumentom, prosumentom, wytwórcom, sprzedawcom energii elektrycznej, operatorom systemów dystrybucyjnych i operatorowi systemu przesyłowego. Dostęp do informacji będzie gwarantowany na równych zasadach dla wszystkich użytkowników.
Innymi słowy, CSIRE ma na celu stworzenie przejrzystego i dostępnego dla wszystkich systemu informacyjnego, który usprawni funkcjonowanie rynku energii elektrycznej w Polsce.
Kto będzie użytkownikiem CSIRE?
W praktyce z CSIRE będzie mógł korzystać każdy uczestnik rynku energii, przy czym zakres ten uzależniony jest od charakteru uczestnika oraz czynności jakie wykonuje on na rynku energii.
W grupie tej można wskazać jednak kilka podstawowych typów użytkowników CSIRE:
- Operatorzy systemów dystrybucyjnych
- Operator systemu przesyłowego
- Sprzedawcy energii
- Odbiorcy energii
- Prosumenci energii odnawialnej
- Przedsiębiorstwa usług energetycznych
- Podmioty odpowiedzialne za bilansowanie handlowe
- Wytwórcy energii elektrycznej
- Regulator rynku energii
- Podmioty administracji publicznej
W jaki sposób uczestnicy rynku skorzystają z wdrożenia CSIRE?
CSIRE będzie stanowiło ogromną bazę danych, w oparciu o którą możliwe będzie sprawniejsze zarządzanie energią – zarówno produkcją, jak i odbiorem, optymalizowanie procesów rynku oraz realizowanie nowych, niedostępnych jeszcze usług, które usprawnią proces transformacji energetycznej, a także umożliwią prowadzenie prac badawczych nad usprawnieniem funkcjonowania rynku energii.
Konkretne korzyści uzależnione są jednak od danego typu odbiorcy. W przypadku odbiorców końcowych energii, takich jak gospodarstwa domowe oraz firmy (w tym prosumenci energii odnawialnej), do kluczowych korzyści wynikających z CSIRE należą:
- bezpłatny dostęp do danych dotyczących własnych punktów poboru energii, w tym do danych pomiarowych,
- ułatwienie oraz skrócenie czasu realizacji procesów rynku energii m.in. zmiany sprzedawcy,
- możliwość weryfikacji indywidualnego poboru oraz oddania energii elektrycznej do sieci,
- możliwość podejmowania decyzji dot. wykorzystania energii elektrycznej i obniżenia kosztu jej użytkowania na podstawie rzetelnych danych,
- możliwość udostępnienia własnych informacji rynku energii, w tym danych pomiarowych, wybranym przez siebie podmiotom np. w celu otrzymania lepszych ofert lub usług,
- ułatwienie uruchomienia sprzedaży rezerwowej,
- zapewnienie bezpieczeństwa informacji i ochrony danych osobowych zgodnie z wymaganiami obowiązującymi w Unii Europejskiej.
W przypadku uczestników rynku energii, takich jak producenci, podmioty odpowiedzialne za bilansowanie handlowe czy też sprzedawcy energii, CSIRE daje szereg możliwości w zakresie optymalizacji, ujednolicenia oraz obniżenia kosztów funkcjonowania na rynku:
- obniżenie kosztów funkcjonowania rynku energii elektrycznej oraz obniżenie bariery wejścia na rynek dzięki ograniczeniu liczby interfejsów i utworzeniu jednego punktu dostępu do informacji rynku energii,
- skuteczna i bezpieczna wymiana informacji na detalicznym rynku energii, umożliwiająca realizację ustawowych praw i obowiązków,
- ujednolicenie zasad realizacji procesów detalicznego rynku energii elektrycznej, przy zachowaniu podziału odpowiedzialności,
- gwarancja efektywności przetwarzania danych oraz trwałości rozwiązania CSIRE,
- umożliwienie rozwoju nowych usług poprzez ułatwienie dostępu do informacji rynku energii, w tym profili pomiarowych zużycia i produkcji energii elektrycznej,
- transparentność procesów detalicznego rynku energii wspieranych przez CSIRE,
- możliwość uzyskania informacji rynku energii dotyczących potencjalnych klientów (wyłącznie po udzieleniu zgody przez klienta) np. w celu przygotowania spersonalizowanych ofert
Podsumowanie
Uruchomienie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE) to kluczowy krok w transformacji polskiego rynku energii. System ten zapewni wszystkim uczestnikom rynku – od operatorów systemów dystrybucyjnych i przesyłowych po prosumentów energii odnawialnej – dostęp do rzetelnych i przejrzystych danych.
Dzięki CSIRE możliwe będzie usprawnienie procesów rynkowych, obniżenie kosztów funkcjonowania rynku, a także stworzenie fundamentu do rozwoju nowych usług i modeli biznesowych. Wdrożenie CSIRE z pewnością przyczyni się do zwiększenia efektywności energetycznej, bezpieczeństwa dostaw energii oraz rozwoju konkurencyjności na polskim rynku energii.
Dostęp do informacji w CSIRE będzie bezpłatny i na równych zasadach dla wszystkich użytkowników. System będzie wdrażany etapami, a jego pełne uruchomienie planowane jest na 1 lipca 2025 roku.
