Rachunek za prąd to jedna z większych zagadek dla właściciela firmy, a nawet szefa czy szefowej finansów. Pozycja po pozycji wyjaśniamy, za co płacicie i co można zoptymalizować. Warto to rozumieć, bo przy mądrej polityce zakupowej nawet kwoty, które wydają się nienaruszalne, można obniżyć.
Co do zasady rachunek za energię elektryczną składa się z dwóch części: opłaty za zużytą energię oraz opłaty za jej dostarczenie (opłata dystrybucyjna). Jednak każda z tych części ma w sobie sporo opłat, które warto bliżej poznać.
Część pierwsza: opłata za energię elektryczną
Część dotycząca zakupu energii elektrycznej składa się z kosztu zakupu samej energii, kosztu umorzenia certyfikatów, akcyzy, kosztów giełdowych, wyceny ryzyka, kosztów profilu, marży sprzedawcy. Te parametry są pokazane jedynie w ofercie, ale na fakturze już ich nie widzimy. Czasem oferenci ich nie pokazują nawet w ofertach – wówczas już zupełnie nie wiadomo, na jakiej podstawie policzona jest cena za energię elektryczną. Na rachunku widzimy tylko jedną pozycję nazwaną „energia czynna”, która obejmuje wszystkie te składowe.
Przyjrzyjmy się co oznaczają poszczególne składowe ceny energii elektrycznej.
Koszt samej energii elektrycznej
Wyceniana jest w ofercie w różnych modelach, np. stała cena, cena indeksowana, SPOT – wysokość tego kosztu można negocjować lub np. zmienić model zakupu.
Współczynniki za ryzyko
Współczynniki za ryzyko stanowią jeden z elementów rachunku za prąd. Są to składniki uwzględniające zmienność cen energii na rynku. Cena energii elektrycznej może podlegać wahaniom ze względu na różne czynniki, takie jak zmiany cen surowców energetycznych, płynność produktu, stabilność dostaw czy warunki pogodowe wpływające na produkcję energii ze źródeł odnawialnych. Współczynniki za ryzyko mają na celu zabezpieczenie sprzedawców energii przed nagłymi zmianami cen na rynku i umożliwienie im utrzymania stabilności finansowej w przypadku wystąpienia tych odchyleń.
UWAGA! – tę część można negocjować ze sprzedawcą.
Kp – współczynnik profilowy poboru energii elektrycznej
Jest to współczynnik określający odchylenie profilu klienta od tzw. profilu base (czyli w sytuacji, gdy moc zamówiona energii elektrycznej w każdej godzinie jest taka sama). W zależności czy klient zużywa energię w okresach szczytu (tzw. peak), to wartość ta będzie powyżej 1.0, a jeżeli w godzinach pozaszczytowych (tzw. offpeak), to współczynnik będzie miał wartość poniżej 1.0.
UWAGA! – tę część można negocjować ze sprzedawcą. Warto sprawdzić, jak profil został wyliczony w ofercie.
Współczynnik M
Składnik uwzględniający marżę sprzedawcy, pozostałe koszty, w szczególności podatek akcyzowy, koszty bilansowania handlowego, koszt realizacji obowiązków w zakresie pozyskania i przedstawienia do umorzenia praw majątkowych pochodzenia energii.
UWAGA! – tę część można negocjować ze sprzedawcą.
Opłata handlowa/opłata za dodatkowy produkt okołoenergetyczny
Opłata pokrywająca koszty administrowania umową (faktury itp.) oraz ew. innych usług np. ubezpieczenia, dostępu do fachowego serwisu naprawy urządzeń, rabaty flotowe itp.
Certyfikaty i gwarancje pochodzenia
Gwarancje pochodzenia to elementy rachunku za prąd związane z pochodzeniem energii i stanowiące system wsparcia dla tych źródeł. Obecnie funkcjonują trzy rodzaje certyfikatów: zielony, błękitny i biały. Sprzedając energię trzeba umorzyć poszczególne certyfikaty – wykonuje to sprzedawca energii. Procentowa wartość obowiązku dla poszczególnych certyfikatów wynika z przepisów prawa.
UWAGA! – tę część można negocjować ze sprzedawcą.
Akcyza
Akcyza to dodatkowy podatek, który jest nakładany w cenie energii elektrycznej.
UWAGA! – tej części nie można negocjować ze sprzedawcą, wynika ona z przepisów prawa.
Część druga rachunku: Opłata za dystrybucję energii elektrycznej
Opłatę za dystrybucję energii elektrycznej kształtują firmy zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej tzw. (OSD) – naturalni monopoliści. Co więcej – opłatę tę akceptuje Urząd Regulacji Energetyki – jest ona zatem regulowana urzędowo i nie można jej zmienić. Możemy wpływać na jej wysokość jedynie przez wielkość zamówienia mocy i zużycia energii elektrycznej. Niektóre elementy można zoptymalizować:
Opłaty za dystrybucję
Opłaty za dystrybucję/opłata sieciowa (stała i zmienna) to opłaty za dostarczenie energii elektrycznej poprzez sieć dystrybucyjną do firmy klienta. Pokrywają one operatorowi sieci dystrybucyjnej koszty związane z eksploatacją, modernizacją i utrzymaniem linii energetycznych oraz stacji transformatorowych. Wysokość opłaty zależy od wolumenu pobranej przez firmę energii.
Opłata mocowa
Opłata mocowa jest doliczana do rachunków odbiorców końcowych (firm) i finansowane są z niej koszty utrzymania w pogotowiu elektrowni i zdolności redukcji poboru mocy, które mogą być aktywowane na wypadek ryzyka niedoboru mocy w systemie elektroenergetycznym. Zależna jest od wolumenu zużytej energii.
Nie można jej negocjować, ale można ją ograniczyć.
Subsydia i wsparcie dla sektora energetycznego
W niektórych przypadkach rząd może udzielać subsydiów lub wsparcia finansowego sektorowi energetycznemu, szczególnie w kontekście energii odnawialnej lub inicjatyw mających na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Te koszty są przenoszone na konsumentów za pośrednictwem rachunków za prąd. Takim przykładem jest opłata OZE, przejściowa czy kogeneracyjna.
Rachunek za prąd składa się z wielu elementów, które razem kształtują ostateczną cenę energii elektrycznej. Zrozumienie ich pomoże firmie na etapie wyboru oferty, pomaga też świadomie poszukiwać korzystnych ofert sprzedawców energii elektrycznej oraz zarządzać naszymi kosztami energii w firmie.
